درباره‌ی فراموشی

از اساسی‌ترین مشکلات زندگی‌ها، می‌توانم به فراموشی اشاره کنم؛ اما موضوع این است که فراموشی اصلا مشکل نیست؛ معتقدم یک نعمت بسیار ارزشمند است. نعمتی که اگر نبود مرده متحرک بودیم.

نکته مهم، اساسی و کلیشه‌ای؛ این موضوع نیز مانند تمامی موضوع‌های دیگر، خاسته از نگاه افراد است؛ اینکه چگونه به فراموشی و در ابعاد کلان، چگونه به زندگی نگاه می‌شود، در برخورد با آن موضوع تعیین کننده است.

چرا می‌گویم فراموشی نعمت است و اگر نبود مرده متحرک بودیم؟

اول

اگر فراموشی نبود، شبیه ربات می‌شدیم. رباتی که برنامه‌ای از پیش تعیین شده برایش ریخته شده و بدون هیچ ایرادی اجرایش می‌کند. گاهی کاری از لیستش حذف و گاهی به آن اضافه می‌شود. یادش نمی‌رود که امروز باید زود به خانه برود؛ یادش نمی‌رود که امروز تولد دوستش است؛ یادش نمی‌رود که حال مادربزرگش را بپرسد و…

دوم

اگر فراموشی نبود، مثل مرداب می‌شدیم. مردابی که چیزی در او جریان ندارد و هر چه درونش بیاندازی تا ابد در او باقی می‌ماند. دیگر نمی‌تواند نمره‌ی بد دیکته کلاس اول را از یاد ببرد؛ دیگر نمی‌تواند لحظه‌ی تلخ مرگ عزیزش را از ذهنش دور کند و…

سوم

اگر فراموشی نبود، انتخاب بی‌معنی می‌شد؛ نمی‌شد انتخاب کرد” اکنون به چه فکر کنم”، چراکه همه چیز طبق جریانی مشخص در حرکت بود و مکحوم به زندان فعل جاری می‌شدیم. فراموشی باعث می‌شود آن چیزی / کسی را که دوست داریم، انتخاب کنیم!

***

هر چیزی قابلیت این را دارد که در عین فایده، ضرر نیز داشته باشد؛ در عین مهم بودن خطرناک نیز باشد؛ در عین نکات قوت، نقات منفی نیز داشته باشد. تمام این‌ها با نحوه برخورد و استفاده ما تعریف می‌شود. در برخورد با فراموشی چند پیشنهاد دارم.

عادی باشید!

با فراموشی کاملا عادی برخورد کنید! کاملا طبیعی است که چیزهایی را فراموش کنیم، حتی گاهی چیزهای خیلی مهم؛ این برخورد عادی مقدمه‌ای بسیار مهم است. از این نظر که باید آماده باشیم و برایش برنامه‌ای مدون ریخته باشیم.

با دوست داشتن رابطه‌ی عکس دارد!

هر چه کسی یا چیزی را بیشتر دوست داشته باشید، احتمال اینکه فراموشش کنید کمتر می‌شود. این موضوع طوری قدرتمند است که می‌تواند تمام موارد مربوط به آن فرد یا چیز نیز تحت الشعاع قرار دهد. مثلا هر چقدر این دوست داشتن زیادتر باشد دایره بزرگتری از خودش از فراموشی محافظت می‌کند. این رابطه را می‌توان سنگ محک قرار داد. البته لازم به ذکر است که این صرفا یک رابطه‌ی کلی‌ست و به عوامل جانبی متعددی وابسته است؛ همچنین عکس این رابطه می‌تواند درست نباشد، یعنی لزوماٌ فراموش کردن به معنی دوست نداشتن نیست.

یادآوری!

خنثی کننده‌ی فراموشی، چیزی جز یادآوری نیست (عربی اش، می‌شود ذکر). فقط مهم است که چطور برای خودتان یادآوری کنید. این مورد بسیار سلیقه‌ای ست؛ اما چند نکته مهم را باید بگویم.

۱- مانند وعده‌ی غذایی با مفهوم یادآوری رفتار کنید؛ برای اینکه دلیل این حرفم را متوجه شوید، مثالی می‌زنم؛ اگر هر روز برای خودتان هدف کاغذی‌(۱) تان را یادآور شوید همه چیز آسان‌تر طی خواهد شد.

۲- برای یادآوری جایگاه بتراشید؛ مثلا حتی به صندلی‌ای درخانه عنوان صندلی یادآوری بدهید(!) تا هر وقت روی آن نشستید به افراد یا چیزهایی که دوستشان دارید فکر کنید؛  از بهترین کارهایی که می‌توان در این خصوص انجام داد (همان طور که قبلا هم در فوایدش گفته‌ام) نوشتن است؛ این نوشتن می‌تواند دفترچه خاطرات باشد، می‌تواند بلاگ، توییتر یا هر چیز دیگری باشد(۲)؛ فقط باید دو ویژگی داشته باشد، قابل مرور و قابل بایگانی باشد؛ تا بتوانید در هر کجا و هر زمان به آن دسترسی داشته باشید و مرورش کنید.

۳- به جایگاه تراشیده شده احترام بگذارید! در فواصل زمانی معین، سراغش بروید و فکر کنید یا بخوانید؛ در مدتی کوتاه به معجزه‌اش پی خواهید برد. این برنامه ریزی باید مبتنی بر اهمیت و ویژگی‌های آن جایگاه باید باشد. مثلا اگر دفترچه خاطرات جایگاه شما باشد (فارغ از دفعاتی که هوای خواندنش به سرتان می‌زند) حداقل ماهی یک بار ورقش بزنید و حتی به سال‌ها قبل باز گردید.

۴- تابع دلتان باشید! بگذارید هر چیزی که دلتان می‌خواهد ثبت شود. مثلا اگر چیزی حالتان دلتان را خوب یا بد کرد، به آن بها بدهید؛ حتی شده چند کلمه!

۵- تاریخ‌ها مهم اند! خوشبختانه به قدری فناوری پیشرفت کرده که کاملا از این بابت می‌توان خیالی آسوده داشت. اپلیکیشنی انتخاب کنید و تاریخ‌های مهم برای افراد مهم را به آن بسپارید(۳). توصیه می‌کنم با توجه به اهمیت تاریخ، چند روز یا حتی یک ماه جلوتر برای یادآوری آن رویداد، برنامه را تنظیم کنید.

پی‌نوشت:

– احتمال به روز شدن این مطلب و اضافه شدن پیشنهادات دیگر وجود دارد.

– اگر پیشنهادی دارید بسیار خوشحال می‌شوم که بخوانمش! (قسمت دیدگاه‌ها ، کمی پایین تر)

– یک قانون نانوشته وجود دارد؛ هر وقت «محبت» و «دوست داشتن» را فراموش کنید، باخته‌اید!

(۱): در چند مطلب گذشته مدام به این هدف کاغذی اشاره کرده ام؛ اما متاسفانه همچنان موفق به تکمیل مطلب مربوط نشده ام. می‌توانید تعریف مختصرش را در اینجا پیدا کنید.

(۲): توصیه من به شما ترکیب بلاگ و توییتر است؛ بلاگ برای موارد مشروح و تحلیلی، توییتر هم برای ثبت مواردی که در قالب مختصر و مفید توییتر  می‌گنجند.

(۳): اما توصیه می‌کنم تمام چیزهای مربوط به افرادی که بسیار دوستشان دارید را حفظِ حفظ باشید؛  هر چند کار از محکم کاری عیب نمی‌کند!